Siz ya da yakın çevrenizden biri işitme kaybı ile karşı karşıya olabilir. İşitme kaybı hakkında bilgi sahibi olarak hem kendinizin hem de işitme kaybı yaşayan sevdiklerinizin hayatını daha kolay ve destekleyici hale getirebilirsiniz. Eğer işitme kaybı sorunu sizin için geçerliyse, bu bilgiler sizin yaşam kalitenizi artırabilir.

İşitme Kaybını Fark Etmemek Mümkün mü?

İşitme kaybı genellikle kademeli olarak gerçekleşir, bu nedenle ilk başta fark edilmeyebilir. İşitme kaybının işareti olabilecek yaygın belirtileri şunlardır:

• Televizyonu etrafınızdakilerden daha yüksek sesle izlemek¹

• Restoranlar gibi kalabalık ortamlarda konuşmayı takip etmekte zorlanmak¹

• Telefonda duymakta ve anlamakta zorlanmak¹

• Sık sık insanlardan söylediklerini tekrar etmelerini istemek¹

• Yakınlarınızın onları dinlemediğinizden şikayet etmesi¹

• Diğer insanların mırıldandığını hissetmek¹

• Duyamadığınızda ya da anlamadığınızda dudak okumaya başlamak²

• Sesleri duymak ancak kelimeleri anlamlandıramamak²

• Sesin yönünü tayin edememek²

Ayrıca çınlama, ıslık veya uğultu gibi sesler duyuyorsanız, bu kulak çınlaması (Tinnitus) olabilir. Kulak çınlaması her zaman olmamakla birlikte genellikle işitme kaybıyla bağlantılıdır.¹

İşitme sağlığı hakkında doğru bilgileri öğrenmek için İşitme Sağlığı Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar yazımızı okuyabilirsiniz. 

Beslenme Düzeni Duymamızı Etkiler mi?

Beslenme, sağlığımızın en önemli parçalarından biri olsa da, işitme sağlığı ve beslenme arasındaki ilişki çoğu zaman göz ardı edilir. Beslenme, işitme kaybının kesin nedeni olmayabilir veya kaybedilen işitmenin geri kazanılmasını sağlamayabilir, ancak beslenme düzenimiz işitme sağlığınızı dolaylı olarak olumlu veya olumsuz yönde etkileyebilir. Örneğin, yetersiz beslenme çocuklarda yalnızca anatomik gelişimi engellemekle kalmayıp, aynı zamanda iç kulak gelişimini de yavaşlatabilir. Yetersiz beslenen çocukların, iyi beslenen akranlarıyla karşılaştırıldığında genç yetişkinlere göre iki kat daha fazla işitme kaybına uğrama olasılığı olduğu gözlemlendi.³

İşitme sağlığı için önemli olan bazı besin maddeleri şunlardır: 

1. Demir: Demir, vücudun hemoglobin üretmesine yardımcı olan bir mineraldir. Hemoglobin, vücutta oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin ana bileşenidir ve eksikliği işitme sağlığını etkileyebilir. Demir açısından zengin gıdalar arasında sığır eti, tavuk, yumurta, somon ve ton balığı gibi besinler bulunur.⁴

2. Potasyum: Potasyum, iç kulaktaki salyangoz şeklindeki kokleanın işleyişinde önemli bir rol oynar. Potasyum eksikliği işitme problemlerine yol açabilir. Avokado, muz, patates, fasulye ve brokoli potasyum açısından zengindir.⁴

3. Folat: Folat, içinde B9 vitamini bulunan bir B kompleks vitaminidir. B vitaminlerinin düşük seviyelerinin işitme kaybı riski ile ilişkilendirildiğini gösteren araştırmalar mevcuttur. Folat içeren gıdalar arasında kuşkonmaz, ıspanak, marul ve turunçgiller bulunur.⁴

4. Çinko: Çinko, bağışıklık sistemini güçlendiren ve kulak enfeksiyonlarına karşı koruma sağlayan bir mineraldir. Çinko eksikliği, kulak çınlaması gibi işitme sorunlarına neden olabilir. Kırmızı veya beyaz et, fındık, yumurta, süt ürünleri ve patates çinko açısından zengindir.⁴

Sağlıklı İşitme İçin Sağlıklı Uyku Ne Kadar Önemli? 

Son araştırmalar, normalden daha fazla ya da daha az uyku süresi ve uykuda solunum bozukluğu gibi durumların ileri yaşlardaki işitme kaybı riskini artırabileceğini göstermektedir. Bu durumun arkasındaki mekanizmalar tam olarak anlaşılamamış olsa da kulak içindeki bölgelerin hasar görmesi, enfeksiyon, nörolojik değişiklikler ve artan kalp hastalıkları riski gibi faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Yaşlı yetişkinlerde yaygın olan uyku sorunları, işitme kaybı riskini artırabilir. Bununla birlikte, uyku sorunlarına tedavi yaklaşımları işitme kaybının önlenmesine yardımcı olabilir.⁵

İşitme sağlığınızı korumaya yönelik adımları İşitme Sağlığımı Korumak İçin Neler Yapmalıyım? yazımızı okuyarak öğrenebilirsiniz.

İleri Yaşta İşitme Kaybı ve Bilişsel Gerilemenin Bağlantısı Nedir? 

60 yaş üstü her üç kişiden birinde; 85 yaş üstü her iki kişiden birinde işitme kaybı görülmektedir.⁶ Yaşlanma sürecine bağlı işitme kaybına presbiakuzi adı verilir, ilk önce tiz sesleri etkileyen kademeli bir işitme kaybıdır ve zamanla işitmede meydana gelen hafif değişikliklerle fark edilir. İhmal edilen işitme kaybı zayıf sosyal ilişkiler, depresyon, anksiyete, bilişsel gerileme gibi sorunların riskini artırabilir.⁶

Araştırmalar, işitme kaybı olan yaşlı kişilerde demans gelişme olasılığının daha yüksek olduğunu, işitme kaybının daha hızlı bilişsel gerileme oranıyla ilişkilendirilebileceğini göstermektedir.⁷Bu durumun aşağıdaki gibi nedenlerden kaynaklanabileceği düşünülmektedir:⁸

• İhmal edilen işitme kaybı, beynin konuşmayı ve sesi anlamak için harcadığı çabanın artmasına neden olur. Aşırı çalışmak zorunda kalan beyinde bilişsel yük artabilir, verimli çalışamayabilir. Bu, hatırlama gibi diğer şeyler için zihinsel kaynağın azalmasına neden olur.⁸

• İşitme kaybı beyinde yapısal değişiklere neden olabilir. Beynin sesi alan ve işleyen kısımları da dahil olmak üzere uyarı eksikliği nedeniyle beyin hücrelerinin zarar görmesine yol açabilir.⁸

• Bir kişi konuşmaları duymakta ve anlamakta sorun yaşadığında iletişimi başlatma ve sürdürmede güçlük yaşar. Bu durum, kişiyi çevresinden soyutlayarak sosyal izolasyona itebilir. Kişi ne kadar yalnızlaşırsa beyni o kadar az uyaran alır ve zamanla bilişsel gerilemeye neden olabilir.⁸

Kulak Çınlaması (Tinnitus) Nedir? 

Kulak çınlaması ya da diğer bir ifade ile Tinnitus, sesin hiçbir dış kaynak olmadan algılanmasıdır. Birçok insan bir çınlama sesi duyarken, bazı kişiler ıslık, vızıldama, tıslama, uğultu, kükreme ve hatta çığlık atma gibi sesler duyabilir. Sesi bir kulaktan veya her ikisinden, kafanın içinden veya uzaktan geliyormuş gibi deneyimleyebilir.⁹

Tinnitus'un Birçok Nedeni Olabilir 

Tinnitus, iç kulak ile beyin arasındaki herhangi bir yerden kaynaklanabilir. Bununla birlikte, sürekli veya aralıklı, geçici veya kronik olabilir. Tinnitus'un tam olarak nasıl başladığı hala belirsizdir, ancak tıpkı işitme kaybı gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Ayrıca görünürde bir neden olmaksızın da ortaya çıkabilir.

Tinnitus:¹⁰

• Yüksek seslere maruz kalmayla,

• Doğal yaşlanma sürecinin bir parçası olarak,

• Ani darbe sesleri nedeniyle,

• Baş ve boyun yaralanmalarına bağlı,

• Bir ilacın yan etkisi olarak, 

• Duygusal sıkıntı yaşamak gibi etkenlerle ortaya çıkabilir. 

Tinnitus ve Beyin Arasındaki Bağlantı

İşittiğimizde, ses dalgaları kulak kanalından orta kulağa, oradan da beyne ulaşır. İç kulaktaki tüy hücreleri ses dalgalarını elektrik sinyallerine dönüştürür ve bunlar daha sonra beyne gider. Beyin bu sinyalleri anlamlı bilgiye, yani duyduğumuz sese çevirir.¹⁰

Sebepler farklılık gösterse de çoğu durumda kulak çınlamasının, iç kulaktaki saç hücrelerinin hasar görmesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Uzmanlar, beynin bazen kulaktan gelen azaltılmış sinyalleri yanlış yorumladığını ve bunun gerçekte olmayan bir sese (kulak çınlaması) yol açtığına inanıyor. Herhangi bir kulak çınlaması belirtisi yaşıyorsanız bir işitme uzmanına danışmalısınız.¹⁰

Tinnitus İşitme Kaybı Nedeniyle Ortaya Çıkabilir 

Kulak çınlaması yaşayan birçok kişide işitme kaybı da görülebilir. İşitme, sesin dış kulaktan başlayarak iç kulaktaki tüylü hücreler ve onu takip eden işitme yolu aracılığıyla beyne iletildiği ve algılandığı karmaşık bir süreçtir. İşitme kaybı, bu sürecin bir parçasının hasar görmesi veya işlevini yitirmesi durumunda ortaya çıkabilir.¹⁰

Kulağın veya işitme sinirinin herhangi bir kısmı hasar gördüğünde veya düzgün çalışmadığında, beyindeki işitme sinyallerinin sayısının azalmasına neden olur. Araştırmalar, beynin beklenen seslerdeki eksiklikleri doldurma eğiliminde olduğunu göstermiştir. Bu, kulak çınlaması olarak adlandırılan ses hissini yaratabilir.¹⁰

Ayrıca, işitme kaybınız varsa kulak çınlamasını daha belirgin bir şekilde deneyimleyebilirsiniz. Bunun nedeni, dikkatinizi dağıtabilecek çevresel sesleri duyamamanız ve kulak çınlamasına odaklanmanız olabilir. İşitme kaybının derecesine göre belirlenen uygun işitme çözümü hem işitme kaybını hem de kulak çınlamasını yönetmede yardımcı olabilir.¹⁰

Nasıl Tedavi Edilir?

Kulak çınlamasının bir hastalık değil, bir semptom olduğunu akılda tutmak önemlidir. Bu nedenle optimal tedavi planı, sadece semptomları hafifletmek yerine, hastalığı ortadan kaldırmaya yönelik olmalıdır. Ayrıca, kulak çınlaması daha ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabileceğinden tedaviye karar vermeden önce tıbbi nedeni bulmaya çalışmak önemlidir.¹¹

İşitme sağlığı hakkında daha fazla bilgi için İşitme İle İlgili Bilmeniz Gerekenler sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.